Trier heeft een prachtig oude binnenstad met duizenden jaren geschiedenis. Als we koffie willen drinken zegt de serveerster na tien minuten’ Meine collegin kommt gleich bei Ihnen.’
‘Als ze binnen drie minuten niet komt gaan we!” We gaan als ze latere gasten eerder helpt. Het lijkt Moeke Ginneken wel 😉 Koffie op de hand en heerlijke bretzels gegeten. Hmmmm lekker! Bij de Domkerk eten we ze op. Op de hand kost de koffie nog geen twee euro en op het terras het dubbele.
Een gekte in de stad. Toeristen, oud, jong, kreupele, snelle, debiele en intellectuele. Het is een misschung van mensen hier. Bouwstijlen en perioden van rijkdom en verval. Een oude stad die nu teert op haar geschiedenis. De laatste van Marx. Het is het 200e geboortejaar van de man die de wetenschappelijke basis legde van het socialisme, marxisme, communisme, stalinisme en de sociaal-democratie. De uitersten in deze stad zijn enorm. De onderdrukking door kerk, staat versus de opstandig van de arbeider tegen de gevestigde orde. Als we in de Dom ons staan te ergeren aan de buitensporige luxe graven van dode aartsbisschoppen horen we een gids zeggen; “Dass establishment war damals befurcht dass die leute zu viel wussten und unabhängig wurden. Und damit wurde die Kirche ihre macht verlieren.” Honderden jaren later is er niets verandert als het gaat om de angst van de gevestigde orde. Toen en nu is het ‘geef ze brood en spelen’. En of het nu voetbal is of de arena van het amphitheater…de bedoelingen zijn hetzelfde.
We verlaten de Dom en gaan naar het geboortehuis van Karl Marx. De permanente tentoonstelling over zijn werk is indrukwekkend. De invloed van zijn denken en analyses op de toenmalige samenleving in Europa en het toenmalige Rusland zijn enorm geweest. Het beeld van het Marxisme wordt vanuit meerdere perspectieven belicht. De gevolgen van zijn denken en theorie op de politiek en het denken over de inzet van arbeid en verhouding tot arbeider en baas. Ik realiseer me dat het de basis was voor de veranderingen op het vlak van arbeidsverhoudingen, sociaal cultureel gebied, zelfbeschikking, persoonlijke ontwikkeling van de arbeiders, de bewustwording van het effect dat opkomen voor je recht en een rechtvaardigere samenleving niet vanzelfsprekend is. Dat de verworvenheden die de huidige werknemer heeft de afgelopen honderd jaar zijn ontstaan. Het feit dat het daar op zo’n krachtige manier duidelijk wordt gemaakt is knap werk. Het is vreemd dat we daar niet meer over praten in ons land. Hoe kan dat, waarom hebben we het daar zo weinig over? vraag ik mij die dag vaak af. De afsluitende tekst van de expositie legt het verwoord de verbanden tussen toen en nu en de tussenliggende decennia treffend met de afsluitende woorden: “…dass Manifest gerade in diese zeit booming’er ist als nie züfor!’
Ik peins en mijmer als ik naar buiten loop en ik realiseer me sterker dan ooit tevoren dat ik een bevoorrecht mens ben en het mooiste werk heb dat ik mij kan voorstellen. Mensen helpen sterker in hun schoenen te laten staan op het werk en daar buiten. Voor een mooiere wereld en rechtvaardigere samenleving.
Trier liet mij zien wat tijd doet met macht, structuren en dat het delen van ideeën en deze verspreiden via gelijkgezinden door te schrijven en te delen, te publiceren en te vermenigvuldigen kan bijdragen aan verandering. Maak het kenbaar. Ga het gesprek aan, voer de dialoog en deel! Woorden worden geïnterpreteerd zoals ieder het wil. Dezelfde woorden kunnen leiden tot sociaal-democratie of tot een dictatuur. En macht en overheersing volgden. De oude muren van de Romeinen zijn verdwenen. Ik vraag me af terwijl we naar de parkeergarage lopen welke muren ons nu binnen houden. De klimaatverandering, de digitalisering, de individualiserende samenleving, de herverdeling van geld? Te veel vragen en te weinig antwoorden.
Als we Trier verlaten praten we daar de hele terugweg over. Als we de camping oplopen zijn we voor nu klaar mee. Tijd voor de afsluitende avond. Die avond op het terras praten we met de buren en drinken we een glas. Proosten op onze gezondheid en de zomer!
